Mobbing w oświacie jako problem społeczny

Mobbing w oświacie jako problem społeczny. Uwarunkowania organizacyjne i społeczne konsekwencje przemocy w miejscu pracy na przykładzie szkół wyższych (numer projektu: N N116 631040)

PROJEKT BADAWCZY FINANSOWANY PRZEZ NCN

Kierownik projektu: Dr Joanna Wyleżałek

Nazwa programu w ramach, którego projekt jest finansowany: 40 konkurs Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na finansowanie projektów badawczych. Termin rozpoczęcia i zakończenia projektu: 10-05-2011 do 09-04-2012

Opis projektu: Celem podjętych badań była socjologiczna analiza mobbingu w dotąd nie podejmowanym ujęciu systemowym. Traktując organizację, jako system otwarty wzajemnych zależności postanowiono umiejscowić podjęty kierunek badań w obszarze teorii systemowej Michela  Croziera i Erharda Friedberga, która pozwala na założenie, że mobbing jest jedną z gier organizacyjnych. Zwrócono  uwagę przede wszystkim na organizacyjne uwarunkowania mobbingu traktując organizację, jako arenę starcie pomiędzy logiką systemowych celów organizacyjnych i logiką gry zespołów ludzkich. Ponieważ żaden system nie tkwi w próżni, co oznacza, że własności otoczenia zarówno oddziałują na system jak również ulegają zmianie pod wpływem działania danego systemu, wskazano również, istotne współzależności pomiędzy analizowanym systemem a jego społecznym otoczeniem. Badania umiejscowiono w obszarze szkolnictwa wyższego, ponieważ mobbing tam występujący, oprócz licznych szkód indywidualnych, organizacyjnych i społecznych, które są charakterystyczne dla każdej przemocy, stanowi zagrożenie dla rozwoju wiedzy w obszarze różnych dyscyplin naukowych, blokując autonomię intelektualną.

Przyjmując w badaniach perspektywę systemową, wskazano na specyfikę i organizacyjne uwarunkowania mobbingu oraz na negatywne konsekwencje dla funkcjonowania systemu szkolnictwa wyższego, jakie niesie ze sobą traktowanie mobbingu uczelnianego, jako gry usankcjonowanej trwałością i brakiem społecznej reakcji. Proponując proste rozwiązania i środki zaradcze, w podjętych rozważaniach zaakcentowano znaczenie etyki w działaniu, jako podstawowego warunku optymalizacji działań organizacyjnych i procesu zarządzania ludźmi. Odróżniono przy tym etykę stosowaną od etyki deklaratywnej, która jest często narzędziem kreowania własnego wizerunku przez mobberów.

Badania jakościowe oraz ilościowe prowadzone były w latach 2009 – 2012 wśród pracowników naukowo-dydaktycznych i dydaktycznych państwowych szkół wyższych.

Określenie przyczyn mobbingu posłużyło konkretnym przedsięwzięciom praktycznym, włącznie z opracowaniem strategii rozwiązywania problemów społecznych dla przeciwdziałania przemocy w środowisku akademickim.

Wyniki badań zaprezentowane zostały w książce: Joanna Wyleżałek, Mobbing uczelniany jako problem społeczny. Specyfika, uwarunkowania organizacyjne oraz społeczne konsekwencje przemocy w miejscu pracy na przykładzie szkół wyższych, Wyd. SGGW, Warszawa 2012.